Innowacyjność w czasie pandemii: Polska na 38. miejscu w światowym rankingu Global Innovation Index 2020

Polska na 38. miejscu w opublikowanym przez Światową Organizację Własności Intelektualnej (WIPO) we współpracy z Uniwersytetem Cornella i INSEAD corocznym raporcie Global Innovation Index (GII) 2020,  przedstawiającym  aktualne trendy rynku innowacji. W tym roku tematem przewodnim analizy było pytanie: „Kto sfinansuje innowacje?”

Najbardziej innowacyjne państwa świata

Globalny Indeks Innowacyjności sporządzony został po raz trzynasty. Na podstawie 80 wskaźników takich jak m.in. ilość zgłoszeń patentowych, poziom edukacji, jakość publikacji naukowych (ilość cytowań), czy też zaangażowanie gospodarki w rozwój innowacyjności Światowa Organizacja Własności Intelektualnej obliczyła wskaźniki innowacyjności dla 131 państw świata.

10 najbardziej innowacyjnych państw w ostatnim roku to:

1. Szwajcaria (ze wskaźnikiem innowacyjności 66.08)
2. Szwecja (62.47)
3. Stany Zjednoczne (60.56)
4. Wielka Brytania (59.78)
5. Holandia (58.76)
6. Dania (57.53)
7. Finlandia (57.02)
8. Singapur (56.61)
9. Niemcy (56.55)
10. Korea Południowa (56.11)

W ostatnich latach top 10 nie zmienia się znacząco, można jednak zaobserwować wzrost innowacyjności w kilku krajach azjatyckich. Korea Południowa po raz pierwszy awansowała do pierwszej dziesiątki, a znaczny wzrost odnotowały Chiny, Indie, Filipiny i Wietnam.

Polska zajęła miejsce 38., ze wskaźnikiem innowacyjności 39.95, awansując o jedno miejsce w porównaniu z rokiem 2019, wyprzedzając m.in. Słowację (39.70), Litwę (39.18) i Chorwację (37.27). Zgodnie z raportem, w grupie krajów  o wysokich dochodach statuujemy się na 35. miejscu na 49 krajów. Nasz tegoroczny rozwój innowacyjności oceniono jako zgodny z poziomem rozwoju gospodarki, jednakże plasujemy się dopiero na 25. miejscu w Europie. Nasza kwalifikacja w ciągu ostatnich lat plasuje się na tym samym poziomie. W poszczególnych dziedzinach składających się na ostateczny indeks, radzimy sobie najlepiej w kategorii „kapitał ludzki i badania”  – w szczególności w podkategorii edukacja (miejsce 35.), najgorzej zaś w dziedzinie „złożoność rynku” (miejsce 69.), przy czym słabościami polskiego rynku jest jego niska kapitalizacja oraz praktycznie nieistniejące transakcje wysokiego ryzyka (venture capital).

Jak wspomóc rozwój gospodarczy?

W publikacji wskazano nie tylko indeks innowacyjności dla poszczególnych krajów. Specjaliści z WIPO, Uniwersytetu Cornella oraz INSEAD dokonują również analizy porównawczej wyciągając określone wnioski, mające wspomagać dialog między podmiotami publicznoprawnymi a przedsiębiorcami oraz wspierać poszczególne państwa w wyznaczeniu kierunków dalszego rozwoju.

Tegoroczna edycja była dedykowana w szczególności wpływowi kryzysu ekonomicznego spowodowanego pandemią na start-upy, kapitał podwyższonego ryzyka (venture capital) oraz inne źródła finansowania rozwoju innowacyjności. Specjaliści w GII 2020 wskazują, że państwa wprowadzając rozwiązania pomocowe dla ich skuteczności potrzebują myślenia przyszłościowego. Pakiety dla przedsiębiorców przeciwdziałające negatywnym skutkom pandemii powinny rozszerzać wsparcie dla innowacyjności – w szczególności poprzez nakierunkowanie na pomoc dla start-upów, ośrodków badawczych oraz małych i średnich przedsiębiorców. Właśnie te podmioty najsilniej odczuwają skutki kryzysu,  a jednocześnie pozostają ważniejszą siłą napędową dla rozwoju innowacji, które to pobudzają następnie ogólny rozwój gospodarczy.

Najważniejsze wnioski WIPO

Podsumowując zebrane dane, specjaliści wysnuli sześć głównych wniosków w kontekście statystyk za miniony rok, które mogą stanowić przewodnik zarówno dla organów państwowych jak i inwestorów:

• Kluczowa pomoc państw dla innowacyjności w dobie pandemii

Kryzys spowodowany pandemią wpłynie na innowacyjność – władze państw przy ustalaniu pakietów pomocowych muszą działać z myślą o innowacjach. W dobie COVID-19, potencjał nowych przełomowych odkryć i technologii nadal wzrasta – szczególnie w dziedzinie biotechnologii, leków, transportu, sprzedaży, edukacji czy technologii informacyjnej. Uwolnienie tego potencjału będzie jednak zależało w dużej mierze od odpowiedniego wsparcia, które powinny udzielić państwa. Kluczowym jest, by w momencie gdy pandemia zostanie opanowana, państwa wspomogły innowacyjność – nawet kosztem wyższego długu publicznego.

• Gdzie inwestorzy lokują obecnie kapitał?

Spada finansowanie innowacyjności – jest jednak nadzieja; w opinii specjalistów inwestorzy w obliczu pandemii zrezygnowali z finansowania większej ilości start-upów na rzecz większych przedsiębiorstw, skupiając środki głównie na firmach z Singapuru, Izraela, Chin, Hong Kongu, Luksemburga, Stanów Zjednoczonych, Indiach i Wielkiej Brytanii – to te gospodarki najprawdopodobniej jako pierwsze szybko odbiją się od dna. Inwestorzy kierują swoje środki ku takim dziedzinom gospodarki jak ochrona zdrowia, edukacja online, e-commerce, robotyka i analiza wielkich zbiorów danych (big data).

• Kolejny awans gospodarek azjatyckich w rankingu

Zmienia się rynek innowacji na świecie – następuje dalszy stosunkowo szybki wzrost innowacyjności Chin, Wietnamu, Indii i Filipin, które znajdują się obecnie w pierwszej 50. zestawienia. Podobnie po raz pierwszy w historii Korea Południowa awansowała do pierwszej dziesiątki.

• Niespodziewani liderzy w poszczególnych dziedzinach innowacyjności

Państwa rozwijające się w tym roku świetnie poradziły sobie w niektórych dziedzinach innowacji składających się na ostateczny wynik w rankingu. Przykładowo, Tajlandia zajmuje 1. miejsce na świecie w kategorii badań i rozwoju, Malezja ma najlepsze wyniki w eksporcie netto branży high-tech. Botswana jest liderem jeśli chodzi o nakłady na edukację, a Mozambik przewodzi stawce w zakresie inwestycji. Największym na świecie eksporterem dóbr z sektora kreatywnego jest Meksyk.

• Regiony geograficzne bardziej i mniej innowacyjne – wciąż niewykorzystany potencjał krajów rozwijających się

Utrzymuje się przepaść między innowacyjnością w określonych regionach geograficznych świata – jednocześnie zarówno nakłady jak i wyniki powiązane z innowacyjnością pozostają skoncentrowane w bardzo niewielu gospodarkach. Regionom przewodzi Ameryka Północna i Europa, dalej w zestawieniu znajdują się kolejno Azja Południowo-Wschodnia,  Azja Wschodnia i Oceania, następnie w dalszej odległości Afryka Północna, Azja Zachodnia, Ameryka Łacińska i Karaiby, Azja Centralna i Południowa oraz Afryka Subsaharyjska. Specjaliści wskazują jednak, że na terytorium każdego z regionów znajdujących się średnio niżej w zestawieniu, istnieją poszczególne gospodarki wyróżniające się na tle reszty sąsiadujących państw, które ukazują wysoki potencjał innowacyjności, jak np. Tunezja w Afryce.

• Topowe ośrodki naukowe i technologiczne na świecie

Innowacyjność koncentruje się w ośrodkach naukowych i technologicznych w wybranych państwach o wysokich przychodach oraz Chinach. Większość topowych ośrodków naukowych i technologicznych znajduje się w Stanach Zjednoczonych (25), Chinach (17), Niemczech (10) i Japonii (5).  Warszawa znalazła się na 99. miejscu rankingu, awansując od zeszłego roku  jedno miejsce.

W tym roku po raz pierwszy ranking największych ośrodków naukowych i technologicznych na świecie został sporządzony na podstawie sumy patentów i naukowych publikacji podzielonych przez liczebność ośrodka. Nowa perspektywa ukazała większą intensywność działalności wielu ośrodków znajdujących się w USA i Europie, w porównaniu do ich azjatyckich odpowiedników – liderem w tym zakresie są Cambridge i Oxford w Wielkiej Brytanii, za nimi Eindhoven i San Francisco.

Podsumowując, światowy rynek bez wątpienia znajduje się w kryzysie. Kluczowym jednak jest, by w dobie COVID-19 w miarę możliwości wciąż wspierać innowacyjność, ponieważ to właśnie powstające dziś, w kryzysie, innowacje mają największy potencjał by uratować gospodarkę i przywrócić ją na poziom sprzed pandemii.

Pełny raport dostępny jest tutaj: https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_gii_2020.pdf

Obraz Michal Jarmoluk z Pixabay