Aspekty prawne blockchain cz. I – czym jest blockchain?

Czym jest blockchain?

Głównym założeniem, na którym bazuje cała technologia oparta na blockchain jest umożliwienie stronom, niekoniecznie mającym do siebie zaufanie, wymiany każdego typu cyfrowych danych na zasadzie peer-to-peer (czyli bezpośredniej wymiany informacji pomiędzy użytkow¬ni¬ka-mi) bez udziału osób trzecich lub pośredników. Dane takie mogą reprezentować, dla przykładu: pieniądze, ubezpieczenia, kontrakty, wierzytelności, tytuły własności do nieruchomości, dokumentację medyczną czy też zakup i sprzedaż dóbr i usług – innymi słowy każdy rodzaj transakcji czy praw majątkowych, które mogą zostać przekształcone na format cyfrowy.

W tym miej­scu na­le­ży wska­zać, że sa­ma ter­mi­no­lo­gia „block­cha­in” jest czę­ścią szer­sze­go zbio­ru wspo­mnia­nych już tech­no­lo­gii roz­pro­szo­nych re­je­strów („DLT”). Roz­pro­szo­ne re­je­stry są spe­cy­ficz­nym ro­dza­jem baz, w któ­rych da­ne są za­pi­sy­wa­ne, udo­stęp­nia­ne i syn­ch­ro­ni­zo­wa­ne w roz­pro­szo­nej sie­ci kom­pu­te­rów uczest­ni­ków. Block­cha­in na­to­miast do­dat­ko­wo sto­su­je tech­ni­ki kryp­to­gra­ficz­ne dla za­pi­su i syn­ch­ro­ni­za­cji da­nych w „łań­cu­chach blo­kó­w”. Róż­ni­ce po­mię­dzy po­szcze­gól­ny­mi sys­te­ma­mi block­cha­in opie­ra­ją się na spo­so­bach za pomocą ja­kich da­ne są roz­po­wszech­nia­ne, we­ry­fi­ko­wa­ne i za­pi­sy­wa­ne. Pod­su­mo­wu­jąc – nie każ­da tech­no­lo­gia roz­pro­szo­ne­go re­je­stru bę­dzie block­cha­inem, na­to­miast każ­dy ro­dzaj block­cha­inu bę­dzie re­je­strem roz­pro­szo­nym.

Źródło: https://poznajkryptowaluty.com/blockchain/; stan na dzień: 12.11.2019

Da­ne w sie­ci block­cha­in są udo­stęp­nia­ne i za­pi­sy­wa­ne po­mię­dzy wszyst­ki­mi użyt­kow­ni­ka­mi sie­ci w po­sta­ci chro­no­lo­gicz­nie upo­rząd­ko­wa­nych i wza­jem­nie ze so­bą po­wią­za­nych blo­ków two­rzą­cych łań­cuch. Tran­sak­cja w ta­kiej sie­ci bę­dzie udo­stęp­nio­na na wszyst­kich znaj­du­ją­cych się w niej komputerach, któ­re z ko­lei do­ko­na­ją jej we­ry­fi­ka­cji zgod­nie z umó­wio­nym zbio­rem za­sad (tzw. me­cha­nizm „kon­sen­su­su”). W przy­pad­ku po­myśl­nej we­ry­fi­ka­cji ta­ka trans­ak­cja zo­sta­nie „za­pa­ko­wa­na” z wcze­śniej­szy­mi w no­wy blok i do­da­na do łań­cucha.

Ta­ki me­cha­nizm zwięk­sza przej­rzy­stość i bez­pie­czeń­stwo trans­ak­cji – każ­dy użyt­kow­nik w każ­dym cza­sie ma moż­li­wość spraw­dze­nia wszyst­kich trans­ak­cji prze­pro­wa­dzo­nych w sie­ci. Na­to­miast ewen­tu­al­na pró­ba oszu­stwa i wsta­wie­nia do blo­ku trans­ak­cji, któ­ra ni­gdy nie zo­sta­ła do­ko­na­na wy­ma­ga­ła­by jed­no­cze­snej zmia­ny wszyst­kich ko­pii block­cha­inu na wszyst­kich kom­pu­te­rach znaj­du­ją­cych się w sie­ci.

Ist­nie­je wie­le sie­ci block­cha­in róż­nią­cych się prze­zna­cze­niem, funk­cjo­nal­no­ścią i ar­chi­tek­tu­rą. Co do za­sa­dy mo­gą one być po­dzie­lo­ne na ka­te­go­rie ze względu na to, kto jest w stanie od­czy­ty­wać, wy­ko­ny­wać i we­ry­fi­ko­wać trans­ak­cje. Je­że­li każ­dy mo­że od­czy­tać i mieć do­stęp do da­nej sie­ci block­cha­in, ma ona cha­rak­ter pu­blicz­ny/otwar­ty, je­że­li na­to­miast do­stęp wy­ma­ga wcze­śniej­szej au­to­ry­za­cji użyt­kow­ni­ka ma­my do czy­nie­nia z sie­cią pry­wat­ną­/za­mknię­tą. Dal­sza ka­te­go­ry­za­cja do­ty­czy te­go, kto mo­że do­ko­ny­wać i we­ry­fi­ko­wać trans­ak­cje w da­nej sie­ci block­cha­in, mo­gą one bo­wiem wy­ma­gać ze­zwo­le­nia (per­mis­sio­ned) lub być do­stęp­ne dla każ­de­go użyt­kow­ni­ka (per­mis­sion­less).

Najważniejsze cechy 

De­cen­tra­li­za­cja – block­cha­in dzia­ła ja­ko sieć nie­po­wią­za­nych ze so­bą uczest­ni­ków, któ­rzy nie mu­szą so­bie na­wza­jem ufać. W re­zul­ta­cie block­cha­in jest w sta­nie za­stą­pić więk­szość obec­nie funk­cjo­nu­ją­cych w obro­cie go­spo­dar­czym po­śred­ni­ków. Za­miast za­ufa­nia po­mię­dzy uczest­ni­ka­mi sie­ci za­sto­so­wa­nie ma sze­reg re­guł dla we­ry­fi­ka­cji, za­twier­dza­nia i do­da­wa­nia ko­lej­nych trans­ak­cji do block­cha­inu – czy­li wspo­mnia­ny już me­cha­nizm kon­sen­su­su.

Od­por­ność na ma­ni­pu­la­cję – ko­lej­ną ce­chą block­cha­inu jest to, że zmia­na al­bo usu­nię­cie z nie­go po­szcze­gól­nych za­pi­sa­nych już in­for­ma­cji jest eks­tre­mal­nie trud­na (moż­li­wa obec­nie głów­nie przez tzw. „prze­ję­cie 51%”, kon­sen­sus wszyst­kich uczest­ni­ków sie­ci lub za­sto­so­wa­nie tech­no­lo­gii kom­pu­te­rów kwan­to­wych). Każ­da mo­dy­fi­ka­cja block­cha­inu jest wi­docz­na dla uczest­ni­ków i przez to niemoż­li­wa do ukry­cia.

Przej­rzy­stość – roz­pro­szo­ny re­jestr jest do­stęp­ny dla wszyst­kich uczest­ni­ków lub ich pre­de­fi­nio­wa­nej czę­ści. W cza­sie gdy w pry­wat­ne­j/za­mknię­tej sie­ci block­cha­in do­stęp do po­szcze­gól­nych re­kor­dów mo­że być ogra­ni­czo­ny dla czę­ści uczest­ni­ków, w przy­pad­ku pu­blicz­ne­j/o­twar­tej sie­ci block­cha­in każ­da oso­ba z do­stępem do in­ter­ne­tu ma ta­kie sa­me upraw­nie­nia do do­stępu i uczest­nic­twa w sie­ci. Zatem w tym drugim przypadku wszyst­kie trans­ak­cje są wi­docz­ne i trans­pa­rent­ne, co prze­kła­da się na zwięk­szo­ne za­ufa­nie i kon­tro­lę nad sie­cią.

Bez­pie­czeń­stwo – śle­dze­nie i we­ry­fi­ka­cja in­for­ma­cji w bez­piecz­ny spo­sób jest jed­ną z klu­czo­wych cech sie­ci block­cha­in. Wszyst­kie trans­ak­cje po­sia­da­ją znacz­nik cza­su (ti­me­-stam­ped), czy­li in­for­ma­cje w ja­kim do­kład­nie mo­men­cie cza­su czyn­no­ści do­ty­czą­ce płat­no­ści, wy­ko­na­nia kon­trak­tów, trans­fe­rów wła­sno­ści itp. zo­sta­ły do­ko­na­ne. Jest to szcze­gól­nie po­moc­ne w sy­tu­acji, gdy nie­zbęd­ne okazuje się prze­śle­dze­nie kto i kie­dy do­ko­nał da­nej trans­ak­cji oraz po­twier­dzenie jej stanu praw­nego albo sta­tusu da­nej rze­czy lub pra­wa w kon­kret­nym mo­men­cie w prze­szło­ści. Po­nad­to block­cha­in opie­ra się na pu­blicz­no­-pry­wat­nym klu­czu kryp­to­gra­ficz­nym, dzię­ki któ­re­mu każ­dy uczest­nik ma nie­po­wta­rzal­ny i wy­róż­nia­ją­cy go iden­ty­fi­ka­tor. Za­pew­nia to au­ten­tycz­ność i spój­ność prze­ka­zy­wa­nych in­for­ma­cji oraz chro­ni przed ewen­tu­al­na kra­dzie­żą lub ma­ni­pu­la­cją.

Ko­lej­na część z se­rii pt. „Po­ten­cjal­ne za­sto­so­wa­nie tech­no­lo­gii block­cha­in w obro­cie praw­nym” zo­sta­nie opu­bli­ko­wa­na 27 li­sto­pa­da 2019 r. – już te­raz ser­decz­nie za­pra­sza­my do lek­tu­ry!