Aspekty prawne blockchain cz. I – czym jest blockchain?
Spis treści
Czym jest blockchain?
Głównym założeniem, na którym bazuje cała technologia oparta na blockchain jest umożliwienie stronom, niekoniecznie mającym do siebie zaufanie, wymiany każdego typu cyfrowych danych na zasadzie peer-to-peer (czyli bezpośredniej wymiany informacji pomiędzy użytkow¬ni¬ka-mi) bez udziału osób trzecich lub pośredników. Dane takie mogą reprezentować, dla przykładu: pieniądze, ubezpieczenia, kontrakty, wierzytelności, tytuły własności do nieruchomości, dokumentację medyczną czy też zakup i sprzedaż dóbr i usług – innymi słowy każdy rodzaj transakcji czy praw majątkowych, które mogą zostać przekształcone na format cyfrowy.
W tym miejscu należy wskazać, że sama terminologia „blockchain” jest częścią szerszego zbioru wspomnianych już technologii rozproszonych rejestrów („DLT”). Rozproszone rejestry są specyficznym rodzajem baz, w których dane są zapisywane, udostępniane i synchronizowane w rozproszonej sieci komputerów uczestników. Blockchain natomiast dodatkowo stosuje techniki kryptograficzne dla zapisu i synchronizacji danych w „łańcuchach bloków”. Różnice pomiędzy poszczególnymi systemami blockchain opierają się na sposobach za pomocą jakich dane są rozpowszechniane, weryfikowane i zapisywane. Podsumowując – nie każda technologia rozproszonego rejestru będzie blockchainem, natomiast każdy rodzaj blockchainu będzie rejestrem rozproszonym.
Źródło: https://poznajkryptowaluty.com/blockchain/; stan na dzień: 12.11.2019
Dane w sieci blockchain są udostępniane i zapisywane pomiędzy wszystkimi użytkownikami sieci w postaci chronologicznie uporządkowanych i wzajemnie ze sobą powiązanych bloków tworzących łańcuch. Transakcja w takiej sieci będzie udostępniona na wszystkich znajdujących się w niej komputerach, które z kolei dokonają jej weryfikacji zgodnie z umówionym zbiorem zasad (tzw. mechanizm „konsensusu”). W przypadku pomyślnej weryfikacji taka transakcja zostanie „zapakowana” z wcześniejszymi w nowy blok i dodana do łańcucha.
Taki mechanizm zwiększa przejrzystość i bezpieczeństwo transakcji – każdy użytkownik w każdym czasie ma możliwość sprawdzenia wszystkich transakcji przeprowadzonych w sieci. Natomiast ewentualna próba oszustwa i wstawienia do bloku transakcji, która nigdy nie została dokonana wymagałaby jednoczesnej zmiany wszystkich kopii blockchainu na wszystkich komputerach znajdujących się w sieci.
Istnieje wiele sieci blockchain różniących się przeznaczeniem, funkcjonalnością i architekturą. Co do zasady mogą one być podzielone na kategorie ze względu na to, kto jest w stanie odczytywać, wykonywać i weryfikować transakcje. Jeżeli każdy może odczytać i mieć dostęp do danej sieci blockchain, ma ona charakter publiczny/otwarty, jeżeli natomiast dostęp wymaga wcześniejszej autoryzacji użytkownika mamy do czynienia z siecią prywatną/zamkniętą. Dalsza kategoryzacja dotyczy tego, kto może dokonywać i weryfikować transakcje w danej sieci blockchain, mogą one bowiem wymagać zezwolenia (permissioned) lub być dostępne dla każdego użytkownika (permissionless).
Najważniejsze cechy
Decentralizacja – blockchain działa jako sieć niepowiązanych ze sobą uczestników, którzy nie muszą sobie nawzajem ufać. W rezultacie blockchain jest w stanie zastąpić większość obecnie funkcjonujących w obrocie gospodarczym pośredników. Zamiast zaufania pomiędzy uczestnikami sieci zastosowanie ma szereg reguł dla weryfikacji, zatwierdzania i dodawania kolejnych transakcji do blockchainu – czyli wspomniany już mechanizm konsensusu.
Odporność na manipulację – kolejną cechą blockchainu jest to, że zmiana albo usunięcie z niego poszczególnych zapisanych już informacji jest ekstremalnie trudna (możliwa obecnie głównie przez tzw. „przejęcie 51%”, konsensus wszystkich uczestników sieci lub zastosowanie technologii komputerów kwantowych). Każda modyfikacja blockchainu jest widoczna dla uczestników i przez to niemożliwa do ukrycia.
Przejrzystość – rozproszony rejestr jest dostępny dla wszystkich uczestników lub ich predefiniowanej części. W czasie gdy w prywatnej/zamkniętej sieci blockchain dostęp do poszczególnych rekordów może być ograniczony dla części uczestników, w przypadku publicznej/otwartej sieci blockchain każda osoba z dostępem do internetu ma takie same uprawnienia do dostępu i uczestnictwa w sieci. Zatem w tym drugim przypadku wszystkie transakcje są widoczne i transparentne, co przekłada się na zwiększone zaufanie i kontrolę nad siecią.
Bezpieczeństwo – śledzenie i weryfikacja informacji w bezpieczny sposób jest jedną z kluczowych cech sieci blockchain. Wszystkie transakcje posiadają znacznik czasu (time-stamped), czyli informacje w jakim dokładnie momencie czasu czynności dotyczące płatności, wykonania kontraktów, transferów własności itp. zostały dokonane. Jest to szczególnie pomocne w sytuacji, gdy niezbędne okazuje się prześledzenie kto i kiedy dokonał danej transakcji oraz potwierdzenie jej stanu prawnego albo statusu danej rzeczy lub prawa w konkretnym momencie w przeszłości. Ponadto blockchain opiera się na publiczno-prywatnym kluczu kryptograficznym, dzięki któremu każdy uczestnik ma niepowtarzalny i wyróżniający go identyfikator. Zapewnia to autentyczność i spójność przekazywanych informacji oraz chroni przed ewentualna kradzieżą lub manipulacją.
Kolejna część z serii pt. „Potencjalne zastosowanie technologii blockchain w obrocie prawnym” zostanie opublikowana 27 listopada 2019 r. – już teraz serdecznie zapraszamy do lektury!